Hoe komt het dat mijn maatgevoel niet zo goed is?

Het zal je maar gebeuren: als muzikant kampen met een gebrekkig maatgevoel. Marij speelt in een harmonieorkest en weet soms wel dat ze niet in de maat speelt, maar het lukt haar vervolgens niet om dat te corrigeren. Zit er soms ergens een kronkel in haar hersenen?

Vurende neuronen

'Met maatgevoel bedoelen we dat je regelmaat kunt herkennen in muziek', vertelt cognitief neurowetenschapper Fleur Bouwer van de Universiteit Leiden. 'Dankzij je maatgevoel kun je voorspellen wanneer de volgende tel komt. Mensen kunnen dat vrij goed, weten we uit onderzoek. Er zijn zelfs onderzoeken die suggereren dat kleine baby’s al maatgevoel hebben.'

Wetenschappers hebben wel een idee hoe dat werkt. In ons brein zitten bepaalde cellen genaamd neuronen. 'Die vuren voortdurend elektrische signalen af', zegt Bouwer. 'Er zijn ook grote groepen neuronen die regelmatig en gelijktijdig vuren. Dat levert hersengolven op, die je kunt meten. Het idee is dat langzame hersengolven zich aanpassen aan het ritme van de muziek. Daardoor kun je voorspellen wanneer de volgende tel komt.'

Mensen zonder maatgevoel zijn heel erg zeldzaam, weet Bouwer. Maar hoe zit dat dan met Marij? 'Zij hoort wél waar de maat zit, dus met haar maatgevoel is niets mis! Maar het kunnen horen van de maat is iets anders dan in de maat kunnen spelen.'

Ingewikkelde bewegingen

Als muzikant moet je bovendien meer kunnen dan simpelweg meetikken met een metronoom, zegt Bouwer. 'Je moet niet alleen de tel voelen, maar ook het ritmische patroon dat je speelt daar precies in laten passen. Bij veel instrumenten moet je bovendien ingewikkelde bewegingen maken om een bepaalde toon te laten klinken. Je moet daardoor niet alleen weten: wanneer komt de tel? Maar ook: wanneer precies moet ik die greep pakken om goed op die tel uit te komen? Je moet dus enorm goed vooruitdenken en dat is verschrikkelijk moeilijk. Ook als je geen vreemde kronkel in je hersenen hebt.'