Beantwoord door Ans Hekkenberg
Heelal & ruimtevaart, Aarde & klimaat
Waarom draait de aarde?
Roos, 7
De aarde draait elke 24 uur een rondje om zijn eigen as. Maar wat heeft er eigenlijk voor gezorgd dat de aarde zo rondtolt? Heeft iets de planeet stiekem een keer een zwieper gegeven?
Nee, dat niet. De aarde draait al vanaf het moment dat hij ontstond.
Ingestorte wolk
4,6 miljard jaar geleden bevond zich een gigantische stofwolk in de ruimte. Het stof in die wolk begon aan elkaar te trekken door de zwaartekracht. De wolk begon daardoor in te storten.
Voordat de wolk instortte, draaide de wolk stiekem al een beetje. Dat zie je eigenlijk bij alles in de ruimte: niets staat stil. Dat komt doordat er altijd wel wat zwaartekracht is die aan objecten trekt. Soms gaat het om de zwaartekracht van andere hemellichamen of stofwolken in de buurt, soms gewoon om de zwaartekracht binnen in een wolk. Hoe dan ook: er is altijd wat getrek gaande, en daardoor beweegt er ook altijd wel wat in een ruimte-object.
Toen de stofwolk begon in te storten, werd dat kleine beetje beweging uitvergroot. Dat kun je vergelijken met een danser op het ijs. Als die een pirouette draait en zich vervolgens kleiner maakt door zijn armen in te trekken, draait hij plots veel sneller. Zo ook bij onze stofwolk. Tijdens het instorten werd de wolk kleiner en dus ging de draaiende beweging steeds sneller.
Pizzastelsel
Het draaien van de wolk zorgde vervolgens voor een soort pizza-effect. Bij een pizzeria zie je weleens hoe de pizzabakker een plak deeg draaiend de lucht in gooit. De deegschijf wordt daardoor platter en groter. Op dezelfde manier veranderde de stofwolk in een dunne schijf.
Die schijf was de start van ons planetenstelsel. In het midden ontstond de zon, daaromheen planeten.
In de draaiende schijf klonterde stof samen tot planeten. Illustratie: NASA/JPL-Caltech
Babyplaneten
Hoe? Nou, in de stofschijf waren plekken waar de stofdeeltjes aan elkaar begonnen te kleven. En doordat alles al draaide, begonnen ook deze stofklonters rond te tollen. Zo ontstonden er babyplaneten. De aarde dus, maar ook Venus, Mars en de andere planeten zijn zo begonnen.
De babyplaneten werden steeds groter en groter. Want hoe zwaarder elke klont werd, hoe meer materie hij naar zich toe trok. Uiteindelijk was de omgeving ‘schoongeveegd’ van stof en bleven er alleen flinke, stevige bollen over: de planeten.
De planeten zijn dus al draaiend ontstaan. En doordat niets ze sindsdien heeft afgeremd, draaien alle planeten, waaronder de aarde, nu nog steeds.
